Kritovulos tarihi I. Kitap-Yılmaz Parlar

İmroz Adasının seçkinlerinden adalı Kritovulos, bu eseri,
zamanımızda gerçekleşen bunca önemli ve hayranlık uyandırıcı
olayın yankı uyandırması, kayda geçirilmesi ve bizden sonra
gelecek nesillere aktarılması gerektiğine inanarak yazdı.
Kritovulos tarihi I. Kitap

“İmrozlu Kritovulos Tarihi”nin tanıtımı 21 Mayıs 2012 tarih ve saat 18.00’de Pera Μüzesi’nde gerçekleştirilecektir. Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı Prof. Dr. İlber Ortaylı, Boğaziçi Üniversitesi’nden Bizans Tarihi uzmanı Prof. Dr. Nevra Necipoğlu ve kitabın çevirmeni Ari Çokona kısa birer sunum yapacaklardır.
Kritovulos Bizans İmparatorluğu’nun tarihten silinmesiyle yerine Osmanlıların geçişini, bu değişimin baş aktörü olarak gördüğü Fatih Sultan Mehmet’in saltanatı çerçevesinde vermeye çalışır. Yakından tanıdığı ve bizzat taraf olduğu Kuzeydoğu Ege adalarının fethinin tarihinin biricik kaynağıdır. Bizans İmparatorluğu’nun çöküşü sürecinde vassal devletçiklerin kendi aralarındaki çekişmeleri, Osmanlı ile ilişkileri, Venedik-Ceneviz rekabeti gibi konularda başka yerde bulunmayan değerli bilgiler verir. Hem Bizanslı hem de Osmanlı görgü tanıklarından yararlanarak döneminin en kapsamlı ve nesnel tarihini yazar. Özellikle İstanbul’un fethini çağdaşları içinde en güzel anlatan odur. Rumeli Hisarının yapımı, topların dökülmesi, şehri kuşatan orduda komutanların hangi noktalarda mevzilendiği, tarihte kullanılan “ilk havan topu” gibi konularda özgün ve ayrıntılı bilgiler verir.
Kritovulos’un üzerinde çok durduğu başka bir konu da İstanbul’un imar ve iskânıdır. Zaman içinde güçsüzleşen, son kuşatma ve savaşla nüfusunu yitiren, yakılıp yıkılan, yağmalanan şehri imparatorluğunun başkenti yapmak isteyen II. Mehmet enerjisinin büyük kısmını buraya harcar. Şehrin en güzel noktalarına Eski ve Yeni Saray’ı inşa eder, Yedikule’de bir hisar yaptırır, surları tamir eder, camiler, hanlar, hamamlar yaptırır ve ele geçirdiği bölgelerden İstanbul’a zorla nüfus taşır. Genç sultanın bu heyecanını en iyi anlayan Kritovulos’tur ve konuya ilişkin en ayrıntılı bilgileri de o verir.
Kritovulos’un, Sultan II. Mehmed’in saltanatının ilk on yedi yılını anlattığı bu kitabının dünyada sadece tek bir nüshası vardır. Topkapı sarayında GI 3 koduyla muhafaza edilen bu el yazması, uzun yıllar boyunca dikkatlerden kaçtıktan sonra 1870 yılında yayımlandı. İngilizceye ancak 1954’de çevrilen kitabın ilk çevrildiği dillerden biri de Türkçeydi. İzmir mebusu Karolidis Efendi, 1910’da Osmanlıcaya çevirdiği kitabı, üyesi olduğu Tarih-i Osmanî Encümeni’nin dergisinin eki olarak yayımladı. Yayınevimiz, bu önemli tarihî belgeyi, aslından yapılmış Ari Çokona’nın özenli çevirisiyle Türk okurlarına kazandırmaktan kıvanç duyar. Kitap, Pavlos ve Aleksandra Kanellopoulos Vakfı’nın katkılarıyla, çift sayılı sayfalarda el yazmasının renkli fotoğrafları, tek sayılı sayfalarda ise Türkçe çevirisi olmak üzere iki dilde yayınlanmıştır.
yilmazparlar@yahoo.com