Türkiye’deki restorasyon pratikleri Salt Galata-Yılmaz Parlar

Türkiye’deki restorasyon pratikleri

SALT Galata’da tartışmaya açılıyor

 

 

 

SALT, Modern Türkiye’nin Osmanlı Mirasını Keşfi: Ali Saim Ülgen Arşivi sergisinin açılış günü olan 8 Şubat’ta, geçmişten bugüne Türkiye’de restorasyon pratiklerinin değerlendirileceği bir konferans düzenlendi.

 

Türkiye’nin ilk restoratör mimarlarından Ali Saim Ülgen (1913-1963) sadece Türkiye’de değil, Libya, Kudüs ve Bağdat gibi kentlerde yüzlerce restorasyon yaptı. Albert Gabriel, Celal Esad Arseven ve Sedat Çetintaş gibi kültürel miras uzmanlarıyla çalışan Ülgen, aynı zamanda çok yönlü bir araştırmacı ve akademisyendi.

 

SALT, Modern Türkiye’nin Osmanlı Mirasını Keşfi: Ali Saim Ülgen Arşivi sergisinin açılışı kapsamında, Ülgen’in kitapları, çizimleri, restorasyon çalışmaları ve arşiv kayıtları temelinde bir konferans düzenliyor. Ülgen’in faaliyet gösterdiği dönemden bu yana ülkedeki mimarlık tarihi, koruma politikaları ve restorasyon pratiklerinin değerlendirileceği konferasta, bu alanlardaki mevcut sorunların tartışılması da amaçlanıyor.

 Açılış konuşmaları, Suha Ülgen Yaşar Marulyalı (Mimarlık Vakfı) Vasıf Kortun (SALT Araştırma ve Programlar)

“Ali Saim Ülgen Arşivi: Kültürel Mirası Belgelemek” Aslı Can Üner (SALT Araştırma) “Türkiye’de Mimarlık Tarihi Yazımı ve Ali Saim Ülgen” Ahmet Ersoy (Boğaziçi Üniversitesi)

“Ali Saim Ülgen Çizimleri ile Mimar Sinan Yapıları” Filiz Yenişehirlioğlu (Başkent Üniversitesi)

“Türkiye Mimari Koruma Alanını Ali Saim Ülgen’in Anıtların Korunması ve Onarılması (1943) Kitabı Üzerinden Okumak” Can Binan (Yıldız Teknik Üniversitesi) “Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 1960’lı Yıllardaki Koruma Politikaları ve İzlenen Süreçler” Emre Madran (Orta Doğu Teknik Üniversitesi)

 

“Ali Saim Ülgen Arşivi: Kültürel Mirası Belgelemek”

Aslı Can Üner

Ailesi tarafından özenle saklanan Ali Saim Ülgen Arşivi, ilk önce Mimarlık Vakfı’na teslim edildi ve burada ön tasnifi yapıldı; 2012’de ise SALT Araştırma’ya aktarılarak dijitalleştirme ve kataloglama sürecine başlandı. Bu arşiv, Ülgen’in yaşamı boyunca Türk kültürel mirası ve kökenlerini korumak adına biriktirdiği fotoğraf, broşür, makale ve gazete kupürleri ile ürettiği rölöve ve krokiler gibi çok çeşitli malzemeden oluşur. Kültür varlıkları hakkında tarihsel bir görsel bilgi havuzu niteliğindedir. Bir Cumhuriyet aydını olan Ülgen’in mimar, yazar, hoca, restoratör, gezgin gibi farklı kimliklerine ilişkin ayrıntılı ipuçları da içerir. Sunumda, arşiv bu iki bağlamda incelenecek.

 

SALT Araştırma’da Mimarlık ve Tasarım Arşivi sorumlusu olarak çalışan Aslı Can Üner, hâlen İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Mimarlık Tarihi doktorası yapıyor.

 

“Türkiye’de Mimarlık Tarihi Yazımı ve Ali Saim Ülgen”

Ahmet Ersoy

Ali Saim Ülgen Arşivi’nde, Ülgen’in mimarlık ve sanat tarihi alanında yazdığı basılı kitap ve makalelerin yanı sıra yayımlanmamış çok sayıda kitap, makale ve tebliğ metni bulunur. Sunumda, tamamlanmış veya taslak hâlindeki bu malzeme ile Ülgen’in çalışma ve derslerinde kullandığı notlar üzerinden, 1930’lardan 1960’lara uzanan idari ve akademik kariyerinde biçimlendirdiği mimarlık tarihi yaklaşımı hakkında bir ön değerlendirme yapılacak.

 

Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Ersoy’un, geç Osmanlı dönemi kültürel temsil politikaları, mimari ve sanat üzerine çalışmaları bulunuyor.

 

Ali Saim Ülgen Çizimleri ile Mimar Sinan Yapıları”

Filiz Yenişehirlioğlu

Türk Tarih Kurumu (TTK), Mimar Sinan’ın yapılarını belirlemek için başlattığı proje kapsamında, tarihçi Rıfkı Melul Meriç’ten Mimar Sinan üzerine yazılmış risalelerden yola çıkarak bir çalışma yapmasını ister. Meriç’in belirlediği listeler doğrultusunda Ali Saim Ülgen’e bu yapıların çizimleri sipariş edilir. Uzun yıllar TTK’da yayımlanmadan kalan bu çizimler, 1989’da Emre Madran ve Filiz Yenişehirlioğlu tarafından yayına hazırlandı. Yenişehirlioğlu sunumunda, Ülgen’in Mimar Sinan yapıları çizimleri ile bu kitabın hazırlanışı üzerine bilgiler verecek.

 

Başkent Üniversitesi Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Filiz Yenişehirlioğlu, Osmanlı sanatı ve mimarisi üzerine araştırma ve yayınlar yapıyor.

 

“Türkiye Mimari Koruma Alanını Ali Saim Ülgen’in Anıtların Korunması ve Onarılması (1943) Kitabı Üzerinden Okumak”

Can Binan

Ali Saim Ülgen’in 1943 tarihli Anıtların Korunması ve Onarılması adlı kitabı Cumhuriyet Türkiye’sinde mimari koruma konusunda üretilmiş ilk yazılı kaynaklarındandır. Can Binan, kitabın satır aralarına kadar tüm içeriği ile Türkiye koruma tarihi bağlamında eşzamanlı ve derinzamanlı kesitlerle yeniden değerlendirilmeyi beklediğini düşünüyor. Bu tür bir değerlendirmenin ana başlıkları üzerinden geliştirdiği sunumunda Binan, bugünün Türkiye Koruma Alanı’na ilişkilendirilmiş yorumlarda da bulunacak.

 

Prof. Dr. Can Binan, 2007’den bu yana Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Restorasyon Anabilim Dalı Başkanı olarak görev yapıyor. Eğitim faaliyeti yanında mimari koruma ve restorasyon konularında yayın yapıyor ve uygulama alanına katkısını çeşitli danışmanlıklarla sürdürüyor.

 

“Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 1960’lı Yıllardaki Koruma Politikaları ve İzlenen Süreçler”

Emre Madran

Sunumda, Ali Saim Ülgen’in 1963’teki vefatından sonra, onun yaklaşımları da dikkate alınarak sürdürülen proje ve uygulama hizmetleri incelenecek. Özellikle Genel Müdürlük bünyesinde yer alan Rölöve Bürosu’nun koruma projelerinin üretim süreçlerindeki yeri, mimarların proje ve uygulama aşamalarındaki görev ve yetkileri, uygulamada fiilen görev yapan deneyimli tekniker ve teknisyenlerin güncel gelişmelerle ilişkileri, kültürel mirasın korunması konusunda Genel Müdürlük içerisinde hiyerarşi ile proje mimarı, uygulama kontrolları ve yükleniciler arasındaki ilişkiler ele alınacak.

 

Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Kültür Bakanlığı’nda görev yapmış olan Doç. Dr. Emre Madran, hâlen ODTÜ Mimarlık Fakültesi Restorasyon Bölümü’nde kısmi zamanlı statüde ders veriyor. Çalışma konuları arasında ağırlıklı olarak Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri koruma tarihi, geleneksel yapı malzemesi ve yapım teknikleri, koruma mevzuatı, alan yönetimi, korumanın yönetsel ve parasal yönleri yer alıyor.

 

yilmazparlar@yahoo.com